Cognitieve gedragstherapie werd ontwikkeld door de psycholoog Aaron Beck, en ongeveer op hetzelfde tijdstip ontwikkelde de psycholoog Albert Ellis een gelijkaardige methode onder de naam van Rationeel Emotieve gedragstherapie (Rational Emotive Behaviour Therapy of REBT). Deze laatste noemt men soms ook wel RET of Rationeel Emotieve Therapie. Cognitieve gedragstherapie wordt in het Engels ook wel afgekort als CBT of Cognitive Behaviour Therapy.
Wat is cognitieve gedragstherapie?
Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat de meeste psychologische problemen door de 'gedachten' van de mens veroorzaakt worden. Kort samengevat: Wat je denkt, veroorzaakt wat je doet of voelt. Natuurlijk is dit een lichte overdrijving, doch het klopt in grote mate. Wat mensen denken zal hun gedragingen en hun gevoelens in grote mate beïnvloeden. En het voordeel van deze benadering, is dat gedachten gemakkelijker te beïnvloeden zijn dan gedragingen of gevoelens, en dat het veiliger is dan het toedienen van medicatie. Dus in zekere zin valt er wel iets voor te zeggen dat het in de meeste gevallen raadzaam is om te overwegen of we een probleem niet kunnen oplossen door de gedachten die het mede veroorzaken aan te pakken.
We weten trouwens waar fanatieke gedachten toe kunnen leiden: oorlogen, terrorisme en vele andere maatschappelijke drama's worden namelijk ook door negatieve gedachten van mensen veroorzaakt.
Hoe behandelt cognitieve gedragstherapie stress?
We weten dat de meeste negatieve stress wordt uitgelokt door negatieve gedachten. Dit geldt zelfs als andere oorzaken mede de stress veroorzaken. Zelfs dan nog kan de aanwezigheid of afwezigheid van negatieve gedachten het verschil maken tussen het al dan niet ontstaan van negatieve stress of niet. Dus zelfs in objectieve ziekten zoals migraine of bv zelfs epilepsie, weten we in de geneeskunde dat de aanwezigheid van negatieve gedachten of negatieve stress kan bepalen of je vandaag wel of niet een aanval zal krijgen.
Dus de methode van de cognitieve gedragstherapie bestaat erin om bij elke stresserende gebeurtenis jezelf de vraag te stellen: "wat ging er daarnet door mijn hoofd?" Eens je die gedachte gevonden hebt, kan je jezelf de vraag stellen of ze effectief een negatieve gedachte is (meestal is dit het geval). Zo ja, kan je - al dan niet met de hulp van je arts, therapeut of zelfhulpprogramma - jezelf de vraag stellen welke meer positieve gedachte evengoed waar zou kunnen zijn. Zo ga je dus op zoek naar een positieve gedachte die even veel kans heeft om waar te zijn als je negatieve gedachte van voordien.
Zo gauw je die positieve gedachte hebt gevonden zal je samen met je begeleider een methode kiezen om deze steviger in te oefenen zodat ze in je geheugen ingegrift wordt tot ze een spontane gewoonte is . Dit proces kan je laten begeleiden door een geneesheer of psycholoog die een degelijke therapeutische opleiding genoten heeft, ofwel door je in te schrijven op een online zelfhulpprogramma.
Zelftest om je stress te meten
Wil je weten in welke mate stress, spanning, angst of zelfs depressieve gevoelens een rol spelen in je leven, dan kan je dat eenvoudig testen door een eenvoudige test van 21 korte vraagjes in te vullen.
Dr. Paul Koeck
