Faalangst is één van de bekendste vormen van angst. Faalangst is angst om te falen. Dit kadert zich vaak binnen situaties waarin men moet presteren, zoals:

  • Examens
  • Presentaties
  • Toetsen
  • Voordrachten

Als je faalangst ervaart, zal je merken dat de angst je zal inhiberen om op je best te presteren. De negatieve stress, die voortkomt uit faalangst, zal ervoor zorgen dat we niet meer naar behoren kunnen functioneren. Daarom kan faalangst tot een beduidend psychisch lijden leiden.

Voorkomen van faalangst?

Faalangst komt voor bij 1 op de 12 leerlingen in het basisonderwijs. Als je kijkt naar de cijfers omtrent het secundair onderwijs, zal je merken dat 10-20% van de leerlingen te maken hebben met faalangst. Faalangst komt bovendien even vaak voor bij meisjes en bij jongens. Vaak hechten meisjes meer belang aan schoolwerk en werken zij ook harder voor school. Daarentegen zullen meisjes echter sneller hulp vragen bij schooltaken.

Faalangst volgens de DSM?

Volgens de DSM-5, een Amerikaans diagnose-instrument, is faalangst geen aparte stoornis, maar kan faalangst deel uitmaken van sociale angst of gegeneraliseerde angst. Dit wil zeggen dat volgens de DSM-5 faalangst deel uitmaakt van een algemenere angststoornis.

Wat zijn de symptomen van faalangst?

We onderscheiden 3 niveaus van functioneren:

  • Cognitief
  • Fysiek
  • Gedragsmatig

De cognitieve symptomen van faalangst

  • Negatief zelfbeeld
  • Negatieve zelfbeoordeling
  • Interne locus of control (falen toeschrijven aan zichzelf)
  • Moeilijkheden met het aanvaarden van een compliment
  • Te hoge/te lage eisen stellen voor zichzelf
  • De situatie die angst uitlokt ontlopen/verhinderen
  • Faalangst kan situatie volledig overnemen

De lichamelijke symptomen van faalangst

  • Rood aanlopen
  • Hartkloppingen
  • Transpiratie
  • Maagklachten
  • Darmklachten
  • Hoofdpijn
  • Hyperventilatie
  • Black-out

De gedragsmatige symptomen van faalangst

  • Uitstelgedrag
  • Perfectionisme
  • Ontlopen van bepaalde taken
  • Dagdromen

Wanneer spreken we van faalangst?

Iedereen ervaart wel een beetje stress of angst als je moet presteren. Hier kan men echter spreken van positieve angst of stress en negatieve angst of stress. Positieve angst of stress zal ervoor zorgen dat we beter presteren. Het kan ons bijvoorbeeld motiveren om de dag voor het examen extra geconcentreerd te leren, om zo beter te scoren. Positieve angst of stress zorgt er dus voor dat we het beter doen en zal onze prestatie niet inhiberen.

Faalangst daarentegen wordt gekenmerkt door negatieve angst en stress. Deze negatieve angst en stress zal ervoor zorgen dat we niet meer optimaal kunnen functioneren en bijgevolg bijvoorbeeld een black-out krijgen. Faalangst is dus altijd negatief, omdat het een grote invloed kan hebben op ons leven. Faalangst kan lijden veroorzaken. De angst en stress, die je ervaart bij faalangst, zal leiden tot een irrationele angst dat je altijd zal mislukken. Deze angst zal je eerder tegenhouden dan motiveren. De symptomen van faalangst kunnen zo'n grote invloed hebben, dat je kan beginnen hyperventileren.

De soorten faalangst?

Doorgaans zijn er 3 verschillende soorten faalangst te onderscheiden:

Cognitieve faalangst

Cognitieve faalangst is angst waarbij je bang bent om voor schoolse taken te falen. Studeren kan belangrijk zijn en mensen met cognitieve faalangst zijn bang om te falen voor bijvoorbeeld een examen, toets, presentatie, .... Dit kan verder gaan naar bijvoorbeeld een stage. Mensen met faalangst zijn niet alleen bang onvoldoende kennis te hebben verworven, maar kunnen ook faalangst ervaren omtrent de toepassing van deze kennis. Vaak denken mensen met faalangst dat ze hun leerstof niet goed kunnen toepassen en zijn zij bang om te falen.

Cognitieve faalangst komt voornamelijk voort uit de angst om een negatieve beoordeling of kritiek te krijgen op wat ze hebben geleerd of wat ze hebben gedaan. Hierin speelt een cijfer een grote rol, maar kan de negatieve beoordeling ook van vrienden of familie komen. Bij cognitieve faalangst is men dus niet altijd bang om een 'slecht' cijfer te krijgen.

Sociale faalangst

Als je sociale faalangst ervaart, ben je bang op sociale wijze afgewezen te worden. Je bent dus bang om te falen in sociale taken. Voor jongeren is het vaak belangrijk om in een groep te zitten, ergens bij te horen. Dit zal namelijk mede hun identiteit vormen. Iemand met sociale faalangst is dus bang om op sociaal vlak afgewezen te worden en nergens bij te horen. Mensen met sociale angst zijn niet alleen bang om afgewezen te worden, maar ook om een negatieve beoordeling te krijgen.

Wat je hierbij kan helpen zijn goede sociale vaardigheden. Als je niet in het bezit bent van goede sociale vaardigheden, dan kan sociale faalangst sneller de kop op steken.

Motorische faalangst

Als je motorische faalangst ervaart, ben je angstig om motorische taken te falen. Dit wil zeggen dat je bijvoorbeeld tijdens de gymnastiek of in de fitness een foute motorische uitvoering doet. Je bent dus bang om misschien een motorische handeling verkeerd uit te voeren.

Wat zijn de oorzaken van faalangst?

Een laag zelfbeeld

Faalangst kan veroorzaakt worden door een laag zelfbeeld. Je bent er bijvoorbeeld van overtuigd dat je gaat falen en als dat dan gebeurd, schrijf je het falen aan jezelf toe. Volgende gedachten kunnen dan bijvoorbeeld door je hoofd gaan:

  • Ik ben niet slim genoeg
  • Ik ben gewoon niet goed genoeg
  • Misschien is dit te hoog gegrepen voor mij

Je schrijf het falen volledig aan jezelf toe. Mensen met faalangst zullen zelden denken dat ze een examen hebben gefaald 'omdat het moeilijke vragen waren'.

Het falen op zich zorgt ervoor dat mensen zich nog slechter gaan voelen en zo creëert faalangst een nog lager zelfbeeld, dat op zijn beurt dan weer meer kans geeft op faalangst.

Een te zware druk

Tegenwoordig bestaat er ook een grote druk om te presteren. Leerlingen voelen vaak op jonge leeftijd reeds de druk dat ze moeten presteren. Mensen met faalangst ervaren dus zware druk om te moeten presteren. Voor sommige mensen met faalangst is school of werk het belangrijkste in hun leven, waardoor falen als een bom inslaat. Niemand wil graag falen en vaak wordt er veel waarde gehecht aan het slagen op school- en werkniveau. Om dan om te gaan met falen kan moeilijk zijn.

Faalangst? Doe de angst test!

Wil je weten of er bij jou sprake is van faalangst symptomen en of er sprake is van psychisch lijden? Doe dan hier de gratis angst test!