Onder ongewenste gewoontes kunnen we veel verschillende dingen verstaan: verslavingen, teveel TV kijken, het uitstellen van taken en studeren,.... Het kan variëren van onbenullige dingen tot ingrijpende veranderingen in je dagelijkse leven. Verslavingen zoals een medicatieverslaving of een alcoholverslaving kunnen grote schade in je leven berokkenen. Zelfs het uitstellen van taken en studeren kan soms een grote invloed hebben: je moet je examen opnieuw doen, je loopt erg achter op je taken waardoor je erg veel stress ervaart, je moet je jaar opnieuw doen,... Het is dus nuttig gezonde gewoontes van ongezonde gewoontes te onderscheiden. Maar hoe weten we nu wanneer een bepaalde gewoonte of gedrag gewenst is of ongewenst?
Wanneer spreken we van een ongewenste gewoonte?
We hebben allemaal wensen in ons leven: voor onszelf, voor de mensen in onze omgeving. Vervolgens passen we ons gedrag aan om deze doelen waar te maken. Het ene doel is al belangrijker dan het andere. Er is echter sprake van één existentieel levensdoel, gebaseerd op verlangens en diepste wensen voor onszelf die dienen om dit levensdoel te realiseren. Ongewenste gewoontes zijn gewoontes die ons afleiden van dit levensdoel.
Hierbij dienen we op te merken dat enkel ongewenste gewoontes met een grotere invloed aan de orde komen, aangezien een keertje laat gaan slapen en moe opstaan je niet gaat afleiden van je levensdoel. Het gaat hier meer om ongewenste gewoontes, die gepaard gaan met een hoge mate van stress zoals bijvoorbeeld depressie, angst en zelfs verslaving. Deze aangeleerde gewoontes hebben op hun beurt weer meerdere gevolgen, die ervoor zorgen dat we meer stress, depressie en angst ervaren, wat de vicieuze cirkel van ongewenste gewoontes compleet maakt.
Het waarom achter de ongewenste gewoonte!
Als we weten dat drugs en alcohol niet goed voor ons zijn, waarom consumeren sommige mensen deze dan toch (op frequente basis)? Verslavingen en soms ongewenste gewoontes in het algemeen kunnen manieren zijn om negatieve emoties zoals angst, depressie, stress,... te verdoezelen of tijdelijk weg te duwen. Dit is echter nooit van lange duur, aangezien deze gevoelens vaak sterker terug komen vanaf het moment dat je stopt met het consumeren van een bepaalde stof of stopt met het stellen van een bepaalde ongewenste gewoonte. Ongewenste gewoontes vormen dus geen oplossing voor negatieve emoties en de verwerking ervan.
Gewoontes ontstaan door een aaneenkoppeling van een gedachte, een gevoel en een gedrag in een bepaalde situatie. Dit kan bijvoorbeeld zijn 'ik heb stress op het werk, ik moet een manier vinden om minder gestrest te zijn' en het consumeren van een sigaret. De gedachte hier is 'ik moet een manier vinden om minder gestrest te zijn', het gevoel is 'gestrest' en een gedrag (ter oplossing) is het consumeren van een sigaret. Aangezien het te vermoeiend zou zijn voor onze hersenen om keer op keer weer de situatie te evalueren, ontstaan er gewoontes, zodat onze hersenen niet in 'overdrive' gaan. Gewoontes zijn dus een soort automatisering van een bepaald gedrag.
Kies je leven!
Hoewel gewoontes geautomatiseerd gedrag voorstellen, blijft de keuze bij jou omtrent welke gedragingen je wil stellen of niet. Zelfs onder de invloed van een verslaving, blijft dit existentieel levensdoel aanwezig en is er de mogelijkheid dit op te roepen. Jij kan er dus op iedere moment voor kiezen je gewoontes aan te passen en ongewenste gewoontes te vervangen door gewenste gewoontes om zo dichter bij je levensdoel te komen. Vaak is het voor mensen met een bepaalde verslaving moeilijk hun verslaving te doorbreken, aangezien het ervoor zorgt dat negatieve emoties tijdelijk verdoezeld worden. Het veranderen van je gewoontes biedt echter een oplossing op lange termijn.
De 'behandeling' van ongewenste gewoontes bestaat uit het vervangen van ongewenste gewoontes door gewenste gewoontes. Dit gaat stap per stap, aan de hand van jouw individuele tempo, waar keuzevrijheid centraal staat. Het vervangen van ongewenste gewoontes kan op veel verschillende manieren gebeuren: er bestaat namelijk geen eenduidig en pasklaar antwoord omtrent hoe omgaan met verslavingen. Iedereen heeft andere manieren om om te gaan met afkicken en herval te voorkomen.
Het programma Mijn Kwartier ondersteunt je aan de hand van psycho-educatie en therapeutische interventie, terwijl jij voor jezelf uitmaakt hoe je jouw gezonde gewoontes graag zou inkleden. Op die manier kan je de aangeleerde principes en je gezonde denkproces na het programma verder zetten om systematisch komaf te maken met storende ongewenste gewoontes.
Ongezonde gewoontes test?
We spraken eerder al van hoe verslaving soms ook ongezonde gewoontes negatieve gevoelens zoals stress, depressie en angst tijdelijk kan onderdrukken. Wil jij graag weten of dit op jou van toepassing is? Doe dan hier de gratis online zelftest! De test duurt een 5-tal minuten en toont je meteen na het invullen jouw persoonlijke resultaten.