Sociale fobie is een iets minder bekende vorm van angst. Sociale fobie duidt op angst om kritisch beoordeeld te worden of zich belachelijk te maken. Sociale fobie lokt de angst uit om iets te doen, waarvoor je kritiek kan krijgen, of waarvoor je denkt dat je jezelf belachelijk maakt. Onder belachelijk maken verstaan mensen met sociale fobie bijvoorbeeld:
- Plots beginnen blozen
- Erg gaan zweten
- Beginnen trillen tijdens een gesprek
Sociale fobie lijkt misschien geen erge vorm van angst, maar toch is dit een vorm om serieus te nemen. Sommige mensen met sociale fobie vermijden contact met mensen, uit schrik zich belachelijk te maken, wat sterke gevoelens van isolement en depressiviteit kan triggeren. Verder zal deze vorm van angst je ook verhinderen dagelijkse activiteiten te ondernemen of dingen te doen die je gelukkig maken.
Wat zijn de symptomen van sociale fobie?
Om te mogen spreken van sociale fobie bestaan er verschillende interpretaties van de diagnose sociale fobie, naargelang de verschillende diagnose-instrumenten. De DSM-IV is een categoriale manier van diagnosticeren en hanteert volgende 6 regels betreffende de diagnose sociale fobie:
- Je moet angstig zijn je te gedragen op een manier die beschamend of vernederend is. Bij het ervaren van deze situatie is de angst bijna altijd aanwezig. Extreme vormen van deze angst kunnen leiden tot een paniekaanval.
- Je weet dat de angst overdreven of irreëel is.
- De sociale situatie leidt tot vermijdingsgedrag.
- De situatie die angst uitlokt heeft een beduidende invloed op het dagelijkse leven, je werksfeer, sociale gebeuren of relaties.
- Personen, minder dan 18 jaar, dienen de angst symptomen van sociale fobie minstens 6 maanden te ervaren.
- De sociale fobie mag geen lichamelijke oorzaak kennen, noch het gevolg zijn van middelenmisbruik. Tevens mogen de symptomen niet veroorzaakt worden door een andere mentale stoornis.
Wat zijn mogelijke oorzaken van sociale fobie?
Net zoals andere vormen van angst dient er in veel gevallen een combinatie van genetische en omgevingsfactoren op te treden alvorens we mogen spreken van een sociale fobie. Wat die genetische en omgevingsfactoren echter inhouden, is voor iedere angststoornis verschillend.
Genetische oorzaken
Genetische factoren van sociale fobie bestaat uit geslacht en erfelijkheid. Vrouwen hebben namelijk een verhoogde kans op het ervaren van een sociale fobie tegenover mannen. Daarnaast zijn er bepaalde genetische factoren die een verhoogde kans geven op sociale fobie.
Belangrijk is om te weten dat genetische factoren doorgaans niet leiden tot het ontstaan van een sociale fobie. In de meeste gevallen vraagt dit een combinatie met omgevingsfactoren waar jij de keuze over hebt. Je bent dus niet gedoemd tot het ontwikkelen van een sociale fobie mocht je eventueel genetisch kwetsbaar zijn.
Omgevingsoorzaken
Omgevingsfactoren bij sociale fobie houden algemeen het volgende in:
- Omgevingsinvloeden van onderwijsfiguren
- Je eigen omgevingsfactoren
1. Omgevingsinvloeden van onderwijsfiguren
Angst kan een oorsprong vinden in bepaalde voorbeelden die je hebt gezien van belangrijke figuren. Bijvoorbeeld: de kans wordt groter dat je bang bent van spinnen als je ziet dat je moeder telkens gaat lopen als ze een spin ziet. Omdat je angstig gedrag ziet van mensen die je leiden als kind, is de kans groter dat je hetzelfde gedrag gaat stellen. Je hebt namelijk geleerd dat je bang moet zijn van zulke situaties.
Daarnaast kan ook agressie een invloed hebben op sociale fobie. Onderzoek toont aan dat verbale agressie tussen ouders bij jonge kinderen een verhoogde kans kan geven op sociale fobie. Kinderen die bijvoorbeeld vaak bekritiseerd worden, hebben tevens een grotere kans op het ontwikkelen van een sociale fobie omdat zij meer angstig zijn iets beschamend te doen.
Belangrijk is om hier op te merken dat de invloed van deze factoren zeer laag is en omgevingsoorzaken voornamelijk bestaan uit eigen omgevingsfactoren.
2. Je eigen omgevingsfactoren
Onder eigen omgevingsfactoren verstaan we de manier waarop we met bepaalde situaties omgaan en persoonlijkheid. Naast eventuele predispositie hebben we nog steeds een eigen keuze hoe we reageren op bepaalde situaties. Dezelfde situatie zal niet bij iedereen met dezelfde predispositie dezelfde reactie uitlokken.
Bij sociale fobie zijn vernederende situaties van groot belang. Als je vaker in een vernederende situatie hebt gezeten en je hebt gekozen hier angstig op te reageren, kan de kans op sociale fobie groter worden. Eigen zelfvertrouwen kan hier een belangrijke rol inspelen.
Wat zijn mogelijke gevolgen van sociale fobie?
Iedere sociale fobie is anders. Wat echter wel vastgesteld kan worden in iedere sociale fobie is een significant lijden. Dit lijden kan zich op verschillende manieren uitten.
Doorgaans ervaren mensen met een sociale fobie na een tijdje depressieve symptomen en hebben ze het gevoel hun geluk verloren te zijn. Mensen hebben namelijk menselijk contact nodig. Als je vervolgens sociale situaties gaat vermijden, kan dit depressieve gevoelens en isolement triggeren. Je voelt je vervolgens vaak alleen. De sociale fobie kan je tevens tegenhouden dingen te doen die je gelukkig maken. Dit alles kan mogelijks leiden tot het ontstaan van een depressie.
Een sociale fobie kan niet alleen een invloed hebben op je geluk, maar ook op je prestatieniveau. Mensen met sociale fobie kunnen zo bijvoorbeeld vroegtijdig school verlaten, omdat ze het groepsgebeuren willen vermijden of problemen hebben met bepaalde vormen van testen. Zo kan het zijn dat je je expres ziek meldt op de dag dat je een presentatie moest doen voor je examen. Dit komt je punten niet ten goede.
Sociale fobie behandelen?
Je kan sociale fobie aanpakken en behandelen door middel van angst en negatieve angst constructies aan te pakken. Door middel van therapie kan je op zoek gaan naar wat bij jou angst uitlokt en naar wat je nodig hebt om opnieuw je leven in eigen handen te nemen en angst te verminderen. Mijn Kwartier is een online zelfhulpprogramma, dat je dagelijks begeleidt bij het behandelen van je eigen doelen om angst te doen verminderen.
Test je angst symptomen?
Wil je graag weten of er mogelijks sprake is van een sociale fobie en welke angst symptomen jij ervaart? Doe dan hier de gratis angst test!